Historia powiatu obornickiego. Krzyżowcy posiadali dobra w naszym powiecie już w XII wieku

Dnia 6 maja 1170 roku Mieszko III Stary, książę poznański, syn Bolesława Krzywoustego i protoplasta wielkopolskiej linii dynastii piastowskiej, wraz z biskupem poznańskim Radwanem, ufundował w sąsiedztwie poznańskiej Środki kościół św. Michała i szpital dla całego zespołu miejskiego, uposażając go w szereg swoich wsi, w tym Objezierze. Kościół z czasem przemianowany został na kościół św. Jana Jerozolimskiego i pod tym wezwaniem istnieje do dziś, będąc najstarszą obok katedry zachowaną świątynią Poznania.

Pieczę nad fundacją powierzono rycerskiemu zakonowi Joannitów. Zanotowane przez kronikarza Jana Długosza nadanie jest jednocześnie najstarszą historyczną wzmianką dotyczącą miejscowości w powiecie obornickim i tym samym czyni Objezierze miejscowością o najdłuższej pisanej historii na naszym terenie.

Badania nad dziejami ziemi obornicko-rogozińskiej w średniowieczu już od wielu lat prowadzi jeden z naszych największych autorytetów w dziedzinie historii - doktor Mieczysław Brust. Dzięki rozdziałowi jego autorstwa zawartemu w wydawnictwie „Archeologia powiatu obornickiego” (Poznań, 2005) możemy dokładniej prześledzić stan posiadania Joannitów w powiecie obornickim.

Będące pierwotnie jedynie w pieczy zakonników poznańskie nadanie z Objezierzem, w roku 1187 stało się ich własnością. Komandoria (jednostka administracyjno-terytorialno-wojskowa zakonów rycerskich) w Poznaniu miała swoje przywileje terytorialne potwierdzane i rozszerzane w kolejnych latach. Między innymi w 1218 roku jako własność poznańskich Joannitów pojawia się kolejna z wsi naszego terenu - Wargowo.

Ciekawa jest dotycząca Rogoźna wzmianka z roku 1256. Książę Bolesław Pobożny zatwierdził wówczas zamianę dokonaną przez swojego brata Przemysła I z poznańskimi Joannitami. Na jej mocy zakon oddał kościół w Rogoźnie wraz z przypisanymi mu wsiami (prawdopodobnie Laskowem i Żołędzinem) księciu, zyskując za to kościół w Obrzycku i wieś Siedlec koło Kostrzyna. Nie wiemy jednak kiedy Joannici przejęli kościół św. Wita wraz z dobrami.

W 1360 Joannici posiedli Maniewo i Radzim, a w 1388 jako zakonna własność wymieniane są też Chrustowo i Żukowo.

Gdy Joannici dotarli w nasze strony, mieli już za sobą wiek historii. Ich początki sięgają bowiem nieformalnego bractwa założonego około 1070 roku, czyli jeszcze przed pierwszą krucjatą, przy szpitalu św. Jana Chrzciciela w Jerozolimie. Jego twórcami byli kupcy z włoskiego miasteczka Amalfi, a za pierwszego wielkiego mistrza uznawany jest Gérard de Martigues.

Podczas I krucjaty (1096-99), w trakcie której rycerze Zachodu zdobyli Jerozolimę i utworzyli Królestwo Jerozolimskie, szpital Joannitów okazał się instytucją niezwykle przydatną, więc towarzyszące mu bractwo wkrótce przekształcono w pierwszy w historii zakon rycerski. Został on oficjalnie zatwierdzony przez papieża Paschalisa II dnia 15 lutego 1113.

Królowie Jerozolimy nałożyli na zakonników obowiązek strzeżenia bezpieczeństwa wewnętrznego w swoim władztwie. Joannici rozpoczęli w tym czasie budowę sieci zamków na terenie Palestyny, a wśród nich potężnej warowni Margat, która po upadku Jerozolimy stała się siedzibą władz zakonu. W 1142 roku hrabia Trypolisu Rajmund II oddał rycerzom, nazywanym szpitalnikami, zamek Krak des Chevaliers, który dziś jest jedną z ważnych atrakcji turystycznych Bliskiego Wschodu (podczas trwającej w Syrii od kilku lat wojny warownia uległa uszkodzeniu, a w roku 2013 wpisana została na listę Dziedzictwa Zagrożonego).

Zakon uzyskał przywileje i dobra w całej chrześcijańskiej Europie, także w Polsce, a majątkami swoimi kierował tworząc komandorie. Jedną z takich komandorii była właśnie ta utworzona w Poznaniu.

W 1291 roku, po upadku Królestwa Jerozolimskiego, Joannici przenieśli się na Cypr, a po kasacie legendarnych Templariuszy (1312), otrzymali od papieża większość ich ziem i dóbr. Ten nagły wzrost potęgi umożliwił rycerzom pod wodzą wielkiego mistrza Fulko de Villareta przeprowadzenie w 1309 najazdu na bizantyjską wyspę Rodos.

Joannici utworzyli na wyspie sprawnie działające państwo, a siebie zaczęli określać Kawalerami Rodyjskimi. Stali się potęgą morską kontrolującą handel we wschodniej części Morza Śródziemnego.

Jednak wyrósł im nowy, potężny wróg, czyli Imperium Osmańskie. Turcy podejmowali ciągłe ataki na Rodos, a czwarte oblężenie, trwające przez sześć miesięcy 1522 roku, przyniosło zamierzony skutek. Wyspa padła, jednak sułtan Sulejman Wspaniały, w uznaniu męstwa rycerzy pozwolił im odpłynąć z bronią i sprzętem. Tym sposobem rozpoczęła się siedmioletnia tułaczka, którą w 1530 przerwał cesarz rzymski Karol V Habsburg, pozwalając rycerzom osiedlić się na niewielkiej wyspie Malcie, położonej około 100 km od południowych wybrzeży Sycylii. Na swych nowych włościach Joannici zorganizowali następny świetnie działający organizm państwowy oraz po raz kolejny zmienili nazwę - na Kawalerów Maltańskich. Posługują się nią do dnia dzisiejszego.

Kres istnienia państwa Joannitów położył Napoleon Bonaparte, który zajął Maltę w 1798 podczas wyprawy do Egiptu. Po tej dacie zakon nie utworzył już państwa w sensie terytorialnym, jednak formy jego państwowości istnieją do dziś. Obecna siedziba zakonu mieści się w Rzymie przy Via Condotti 68. Zakon uznawany jest przez szereg państw za suwerenny podmiot prawa międzynarodowego i utrzymuje stosunki dyplomatyczne na poziomie ambasad ze 104 krajami. Jego nieruchomości, z których dwie znajdują się w Rzymie, a jedna w Birgu na Malcie, mają status eksterytorialnych. Bierze udział w życiu dyplomatycznym, konferencjach międzynarodowych i działa jako obserwator w różnych organizacjach (m. in. ONZ, UNESCO, UNICEF, Unia Łacińska). Wydaje własne znaczki pocztowe, ma tablice rejestracyjne dla samochodów służbowych i własną walutę (scudo).

Poza katolickim Zakonem Maltańskim istnieją też Ewangelicki Zakon Joannitów oraz Ortodoksyjny (prawosławny) Zakon Szpitalników św. Jana z Jerozolimy i Cypru.