Jakie tajemnice kryją się pod płytą obornickiego rynku? Archeolodzy nadzorują rozbiórkę toalet

Plany na przebudowę rynku były dostępne dla opinii publicznej już w marcu tego roku. W minionym tygodniu rozpoczęto prace. Pierwszym etapem jest rozbiórka znajdujących się w centrum Obornik toalet. Prace wokół szalet nadzorują archeolodzy, którzy bacznie obserwują wykopaliska.

Zgodnie z legendą pod rynkiem znajduje się tajemne przejście, którego koniec mieścił się w budynku klasztornym Franciszkanów, przy dzisiejszej ulicy Sądowej. Starsi mieszkańcy Obornik, do dziś przekazują opowieści, jak to w trakcie przebudowy Rynku, w latach siedemdziesiątych, budowlańcy odkryli pod płytą rynku podziemne wejście, które jednak kazano im zniszczyć i zamurować.

Historie o tajemnych przejściach nie znajdują potwierdzenia w materiałach źródłowych. Faktem jest jednak, że układ urbanistyczny Obornik z rynkiem i odchodzącymi od niego turbinowo, po dwie z każdego narożnika ulicami, wytyczony został już w średniowieczu. Z pewnością pod Rynkiem znajdują się zatem pradawne pozostałości dawnych mieszkańców.

- Kończymy prace archeologiczne związane z nadzorem nad rozbiórką toalety publicznej na obornickim rynku. Zgodnie z przewidywaniami rozbierany obiekt znajdował się w lejowatym wkopie o szerokości od 1 do 1,5 m powstałym na etapie budowy szaletu. W trakcie prac rozbiórkowych, poza krawędzią wspomnianego wkopu uchwyciliśmy natomiast konsekwentnie powtarzający się układ nawarstwień. Poniżej warstwy próchnicy, względnie podsypki pod bruk, znajdowały się silnie przemieszane nasypy stanowiące efekt XIX-XX-wiecznych akcji budowlanych (ok. 0,5 m grubości). Pod nimi odkryliśmy warstwy kulturowe, rozdzielone warstwami piasku. Najstarsza z nich wstępnie datowana została na okres średniowiecza (XIV-XV w.), najmłodsza jest prawdopodobnie XVII-XVIII-wieczna. Wspomniane poziomy osadnicze sięgają jednak nie głębiej niż 1-1,2 m od poziomu dzisiejszej nawierzchni rynku, poniżej znajduje się już calec (grunt rodzimy). Uwagę zwraca zwłaszcza warstwa datowana na późne średniowiecze, z charakterystycznymi wąskim zagłębieniami wypełnionymi piaskiem. Prawdopodobnie są to ślady kolein wozów grzęznących w błocie - wyjaśnia Artur Dębski z grupy archeologicznej.

W minioną środę, 30 listopada podjęto decyzję o zmianie sposobu rozbiórki ścian. Dzięki temu dokonano znakomitego odkrycia.

- Znając już z grubsza układ nawarstwień wokół szaletu podjęliśmy decyzję by ostatniej, zachodniej ściany nie obkopywać, a zepchnąć ją do wykopu powstałego po wyburzeniu pozostałej części budynku. Dzięki temu nie uszkodzono ukrytego za nią dość kruchego murka oporowego, jak się okazało, osłaniającego masywną kamienną studnię o średnicy ok. 3 m i grubości ścian sięgającej przynajmniej 30 cm. Zakrywała ją betonowa, dwuczęściowa płyta o grubości 25 cm. Wstępnie studnię można określić jako obiekt użyteczności publicznej, prawdopodobnie nowożytny, ewentualnie średniowieczny – tłumaczy Dębski.

Archeolodzy nie wykluczają istnienia większej ilości studni. Jednak skomplikowane badania planują odsunąć aż do wiosny. Zima posłuży do prac wstępnych w tym kwerendę historyczną, która wyjaśniłaby funkcję odkrytej studni, archeologiczną i badania georadarowe płyty rynku.