Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Zabytki z powiatu obornickiego podziwiane przez zwiedzających z całego kraju

Błażej Cisowski
Reliwiarz św. Klemensa z kościoła w Objezierzu (1651 r.) prezentowany w Muzeum Archidiecezjalnym w Poznaniu
Reliwiarz św. Klemensa z kościoła w Objezierzu (1651 r.) prezentowany w Muzeum Archidiecezjalnym w Poznaniu Błażej Cisowski
Cenne zabytki sztuki i architektury pochodzące z naszego powiatu cieszą oczy turystów z całego kraju zwiedzających Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu i Wielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach

Pomimo licznych zawieruch dziejowych, takich jak pożary, kradzieże, czy wojny, w miastach i wioskach powiatu obornickiego zachowało się całkiem sporo obiektów historycznego dziedzictwa, pochodzących z różnych epok. Jednak zabytki te, zarówno ruchome (pałace, dwory, młyny, kamienice, itp.), jak i nieruchome (np. naczynia liturgiczne i elementy artystycznego wyposażenia kościołów), są przeważnie dość trudno dostępne dla mieszkańców i turystów.

Jednak część najcenniejszych zabytków z naszego powiatu zobaczyć można poza jego granicami. Składają się bowiem na ekspozycję prestiżowych placówek muzealnych, jak chociażby Wielkopolskiego Parku Etnograficznego w Dziekanowicach i Muzeum Archidiecezjalnego na Ostrowie Tumskim w Poznaniu. Obie instytucje, dzięki bogactwu posiadanych zbiorów, są muzeami o randze ogólnokrajowej.

Muzeum Archidiecezjalne, powstałe już w końcu XIX wieku, mieści się obecnie w budynku dawnej Akademii Lubrańskiego, pochodzącym z I połowy XVI stulecia, który dzięki funduszom unijnym przeszedł w latach 2006-07 gruntowaną renowację i dostosowany został do potrzeb muzealnych. Dumą placówki jest stanowiąca część Galerii Średniowiecznej kolekcja rzeźby gotyckiej, zawierająca zabytki z XIV-XVI wieku. Kolekcja daje pełen obraz wielkopolskiej sztuki tamtych wieków, a składają się na nią przede wszystkich dzieła z położonych na terenie diecezji kościołów.

Jedną z najstarszych znajdujących się na stałej wystawie rzeźb jest Madonna z Dzieciątkiem pochodząca z kościoła parafialnego w Łukowie. Wykonana została ona około 1370 roku i należy do kręgu Madonn na lwie, czyli istotnego w II połowie XIV wieku zjawiska artystycznego, biorącego swoją nazwę od tego, że pod stopami Maryi znajduje się figurka lwa. Datowanie rzeźby może stanowić wskazówkę cofającą nieco najstarsze dzieje parafii w Łukowie, o której pierwsza wzmianka historyczna pochodzi z roku 1397.

Wyobrażenie Madonny nie jest jedynym zabytkiem z powiatu obornickiego składającym się na bogatą muzealną kolekcję rzeźby gotyckiej. Kolejnym jest bowiem pochodząca z około 1510 roku rzeźba św. Anny Nauczającej, która przeniesiona została z kościoła parafialnego św. Bartłomieja w Objezierzu. Rzeźba zawiera często występujące w sztuce przedstawienie wspomnianej świętej, będącej w tradycji babką Jezusa. Anna ukazana została na siedząco, z otwartą książką w prawej ręce, w trakcie nauczania swojej córki Maryi, która występuje jako mała, długowłosa dziewczynka.

Kolejny eksponat z naszego powiatu, pochodzący również z Objezierza, znajduje się w muzealnym skarbcu, a jest nim relikwiarz św. Klemensa I pochodzący z 1651 roku. Relikwiarz należy do typu puszkowego i wykonany został z fundacji objezierskich parafian, Jana Domiechowskiego oraz proboszcza objezierskiego Wojciecha z Rogoźna. Pięknie wykonany zabytek zdobi między innymi płaskorzeźba Klemensa I* - czwartego w historii papieża, ukazanego z tiarą, papieskim krzyżem i kotwicą, a jego domniemane relikwie (odnalezione według tradycji w IX wieku przez św. Cyryla), zobaczyć można przez umieszczony w górnej części przeszklony otwór.

Poza relikwiarzem z Objezierza, w skarbu eksponowanych jest wiele cennych zabytków pochodzących z kościołów Poznania i Wielkopolski. Znajdziemy tam także pektorały i pierścienie biskupie związanego z Rogoźnem arcybiskupa Walentego Dymka. A eksponatem szczególnym, uznawanym jednocześnie za najcenniejszy i najważniejszy obiekt w całym muzeum, jest tajemniczy miecz, który według tradycji służył św. Piotrowi. Do Polski przybyć miał w roku 968, wraz z biskupem Jordanem, jako dar dla Mieszka I.

Wracając do relikwiarza św. Klemensa, warto dodać, że w okresie międzywojennym muzealny skarbiec posiadał inny pochodzący z Objezierza relikwiarz. Zawierał on szczątki św. Walerii z Honnecourt i wykonany został w II ćw. XIII wieku w słynnych warsztatach w Limouges (uważany był nawet za jeden z najlepszych tam wyprodukowanych). Do Muzeum Archidiecezjalnego przeniesiony został z Objezierza w latach 20-tych. Niestety po 1939 roku wywieziony został przez hitlerowców i ślad po nim zaginął.

Zabytki związane z powiatem obornickim, tym razem nieruchome, prezentowane są również w Wielkopolskim Parku Etnograficznym w Dziekanowicach, stanowiącym część Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy (instytucja kultury samorządu wojewódzkiego). Na powierzchni 21 hektarów zgromadzono kilkadziesiąt obiektów architektury wiejskiej przeniesionych z całej Wielkopolski, a najstarszy z nich datowany jest na 1602 rok.

Jedną a najważniejszych budowli skansenu jest dwór szlachecki zlokalizowany z części dworsko-folwarcznej. Obiekt prezentowany jest jako wzór wielkopolskiego budownictwa dworskiego i stanowi dokładną replikę XVIII-wiecznego dworu w Studzieńcu. Jego stylowy wystrój i wyposażenie prezentują poziom życia rodziny ziemiańskiej w okresie dwudziestolecie międzywojennego. Wnętrza można zwiedzać, a replika znajduje się w znakomitym stanie, w przeciwieństwie do stojącego w Studzieńcu oryginału, który jest opuszczony i niszczeje.

Dwór jest tylko kopią, jednak większość obiektów w skansenie to oryginały. Należy do nich XIX-wieczna kuźnia przeniesiona ze Skrzetusza. Jest ona obiektem lepionym z gliny zmieszanej z wrzosem i słomą, przykrytym dachem dwuspadowym z dwusłupowym podcieniem szczytowym. Niegdyś znajdowała się w centrum Skrze-tusza, jednak już w latach 80-tych, jak wspomina sołtys wsi Marian Głów, była nieużywana. Przeniesienie do skansenu w Dziekanowicach (po wcześniejszym rozebraniu na części), uchroniło ten ciekawy zabytek architektury wiejskiej przed niechybnym unicestwieniem.

* Klemens I - był czwartym papieżem w historii i pełnił urząd w latach ok. 91-101. Nazywany jest Apostołem Pokoju i zaliczany do Ojców Kościoła. Miał być zhellenizowanym Żydem, a święcenia kapłańskie otrzymać z rąk św. Piotra. Według tradycji poniósł śmierć męczeńską na Krymie, gdzie w kopalniach pracował duszpastersko wśród chrześcijańskich więźniów. Miał za to skazany zostać na utopienie w wodach Morza Czarnego z kotwicą u szyi. Klemens jest świętym kościoła katolickiego i cerkwi prawosławnej.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Filip Chajzer o MBTM

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na oborniki.naszemiasto.pl Nasze Miasto