Konserwator skontroluje pałace w Wełnie i Słomowie

Wśród zabytków powiatu obornickiego szczególne miejsce zajmują dawne siedziby szlacheckie i ziemiańskie. Reprezentują one różne style architektoniczne, w zależności od czasów, w jakich były wznoszone. Z niektórymi, chociażby z pałacami w Objezierzu, czy Wargowie, historia obeszła się łagodnie, a dziś są chlubą potomków dawnych właścicieli. Jednak wiele tych cennych zabytków nie miało podobnego szczęścia, czego najlepszym przykładem jest katastrofalny stan pałacu w Wełnie.

Barokowy, wzniesiony krótko po 1762 roku obiekt ma wyjątkowe rozwiązania architektoniczne, a historycznie związany jest z Józefem Wybickim, dlatego też należy do najcenniejszych obiektów dziedzictwa narodowego w północnej Wielkopolsce. Jednak od wielu lat nie ma szczęścia do właścicieli. W XIX wieku dostał się w ręce niemieckie, a po odzyskaniu niepodległości stanowił własność Skarbu Państwa. W okresie międzywojennym był własnością Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej, która na początku lat 90-tych sprzedała go osobie prywatnej. Obecnie jest w posiadaniu czwartego już właściciela i z roku na rok staje się coraz bardziej zaawansowaną ruiną z częściowo zapadniętym dachem, popękanymi murami, zapadniętymi stropami oraz pozbawionymi okien otworami. Ściana w ryzalicie elewacji ogrodowej nie istnieje wcale, gdyż zapadła się do środka.

W lutym ubiegłego roku stan zabytku skłonił posła Krzysztofa Paszyka do interwencji u wojewody Zbigniewa Hoffmanna. Ten zapewnił, że sprawę ratowania pałacu obejmie szczególnym nadzorem oraz załączył pismo od Wielkopolskiego Konserwatora Zabytków, w którym ten informuje o podejmowanych działaniach, w tym nakazach i grzywnach, mających na celu przymuszenie właściciela do remontu zabytku.

Jako, że minął rok, zwróciliśmy się do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Poznaniu w celu uzyskania informacji o postępie działań. - Kolejna grzywna nałożona została 11 lutego 2016 po interwencji posła Paszyka. Jednak właściciel się od niej odwołał do Ministra Kultury. Minister postanowienie o grzywnie podtrzymał, jednak sprawa rozpatrzona została przez ministerstwo dopiero w grudniu. Po poselskiej interwencji sprawę uszkodzenia zabytku i nieprzeprowadzenia prac zgłosiliśmy również na policję, jednak została ona umorzona z uwagi na to, że nie udowodniono, że zniszczenia dokonane zostały w czasach obecnego właściciela. Wykorzystujemy wszystkie możliwości, będziemy w dalszym ciągu kontrolować oraz nakładać kolejne grzywny i nakazy - zapewnia Jolanta Goszczyńska, Wielkopolska Konserwator Zabytków.

Wymienione formy przymuszenia wydają się jednak mało skuteczne, dlatego zapytaliśmy o inne możliwości działań. Konserwator poinformowała, że możliwy jest remont zastępczy, jednak urząd konserwatorski nie dysponuje środkami, które umożliwiłyby przeprowadzenia prac, a w przypadku Wełny są to miliony złotych.

Kolejnym możliwym rozwiązaniem jest wywłaszczenie właściciela zabytku za odszkodowaniem. Konserwator nie wyklucza, że jeżeli żadne prace nie zostaną podjęte, to WUOZ rozważy złożenie wniosku do starosty obornickiego o wszczęcie postępowania wywłaszczającego, jednak dodaje, że rozwiązanie takie również rodzi problemy. Postępowanie jest długie i kosztowne, a wywłaszczany obiekt przechodzi na rzecz Skarbu Państwa lub gminy, w tym przypadku Rogoźna. Znowu więc pojawia się problem z wielomilionowymi funduszami na remont, a także pytanie o przeznaczenie zabytku.

Do losów pałacu w Wełnie będziemy jeszcze powracać, podobnie jak wracamy do kradzieży i dewastacji dokonanej w zabytkowym pałacu Turnów w Słomowie. O sprawie informowaliśmy w maju ubiegłego roku, po sygnałach od czytelników: - Rozpoczęło się rozkradanie pałacu w Słomowie. W okresie po Wielkanocy ukradziono sześć par drzwi wewnętrznych wraz z futrynami i elementy zabytkowej balustrady schodów - po otrzymaniu wiadomości tej treści udaliśmy się do Słomowa, aby zweryfikować informację.

Okazała się prawdziwa, więc niezwłocznie poinformowaliśmy WUOZ. - Zaraz po majowym weekendzie do Słomowa uda się kontrola. Jeżeli informacje się potwierdzą, to zgłosimy sprawę do organów ścigania - zapewniała nas wówczas Anna Wcisło- Mayer, kierownik wydziału do spraw zabytków nieruchomych.

O wyniki śledztwa zapytaliśmy konserwator Jolantę Goszczyńską: - Po informacji od Państwa, kradzież i dewastacja w pałacu w Słomowie zgłoszona została na policję. Z uwagi na niewykrycie sprawców postępowanie zostało jednak umorzone, w związku z czym złożyliśmy zażalenie. Zostało ono niestety odrzucone - informuje.

Szefowa WUOZ dodaje, że podczas kontroli wydano zalecenia dla zarządzającej pałacem Agencji Nieruchomości Rolnych. ANR złożył wniosek o pozwolenie na wykonanie drobnych prac związanych z dachem pałacu i takie pozwolenie uzyskał. - Najpóźniej w kwietniu udamy się do Słomowa na kontrolę. Sprawdzimy prace, które ANR miało wykonać i najpewniej wydamy dalsze zalecenia - mówi Jolanta Goszczyńska.

Konserwator podziela także nasze obawy związane z zespołem pałacowym w Siernikach. XVIII-wieczny pałac z oficynami wzniesiono według projektu Kamsetzera i był wzorem dla wielu klasycystycznych rezydencji w Wielkopolsce. Obecnie znajduje się w prywatnych rękach i stoi opuszczony, przez co niszczeje. Na aukcjach w internecie można go nabyć za 2 miliony zł. - Jeżeli stan zabytku będzie się pogarszał, będziemy mieli kolejny temat do rozpoczęcia działań, a pałac w Siernikach stanie się przedmiotem zainteresowania służb konserwatorskich - zapewnia Jolanta Goszczyńska.